ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

 Σύμφωνα με το άρθρο 358 του Ποινικού Κώδικα που ορίζει: «όποιος κακόβουλα παραβιάζει την υποχρέωση διατροφής, που του την έχει επιβάλει ο νόμος και έχει αναγνωρίσει, έστω και προσωρινά, το δικαστήριο, με τρόπο τέτοιο ώστε ο δικαιούχος να υποστεί στερήσεις ή να αναγκαστεί να δεχθεί βοήθεια άλλων, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα (1) έτος ή χρηματική ποινή» δεν απαιτείται πλέον η υποβολή έγκλησης για να κινηθεί η ποινική δίωξη μετά την πρόσφατη ψήφιση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τίτλο «Παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα και στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας».

 Τι χρειάζεται, όμως, για να τελεστεί το έγκλημα της παραβίασης υποχρέωσης διατροφής; 

 Σύμφωνα με την πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου 223/2023 για την στοιχειοθέτηση του συγκεκριμένου εγκλήματος απαιτείται:

1. Υποχρέωση διατροφής εκ του νόμου που ιδρύεται με βάση το δεσμό του γάμου μεταξύ συζύγων, διαζευγμένων συζύγου, συγγενών εξ αίματος κατευθείαν γραμμή ή αδερφών και θετών τέκνων.

2. Η Υποχρέωση διατροφής να έχει αναγνωριστεί με δικαστική απόφαση έστω και προσωρινά που διατηρεί την ισχύ της μέχρι να εκδοθεί η οριστική απόφαση διατροφής ακόμα και εάν μεταβληθεί οι όροι διατροφής.

3. Κακόβουλη παραβίαση της υποχρέωσης διατροφής, δεδηλωμένη παράλειψη του φερόμενου ως υπόχρεου προς διατροφή και ευδιάθετη βούληση αυτού να μην συμμορφωθεί προς την υποχρέωση του που οφείλεται σε κακεντρέχεια, κακότητα ώστε να στερηθεί ο δικαιούχος τα αναγκαία προς το ζην παρότι ο δράστης είχε την οικονομική δυνατότητα να καταβάλει το χρηματικό ποσό που επιδικάστηκε για την κάλυψη των αναγκών επιβίωσης του δικαιούμενο προσώπου για το προσδιορισμένο χρονικό διάστημα. Δεν αρκεί η λησμοσύνη ή οικονομική αδυναμία. Η οικονομική δυνατότητα του υπόχρεου διατροφής κρίνεται μέ βάση την οικονομική κατάσταση ή την οικονομική δραστηριότητα.

 4. Ο δικαιούχος διατροφής να υποστεί πράγματι στερήσεις ή να αναγκαστεί να ζητήσει ή να δεχθεί βοήθεια άλλων. Στερήσεις αναφέρονται γενικά στην διατροφή σε όλη της την έκταση και όχι στα απολύτως απαραίτητα μέσα συντήρησης. Ως βοήθεια νοείται η υλική βοήθεια άλλων έστω και απώτερων υπόχρεων σε διατροφή συγγενών ή μη, φίλων κτλπ ή κρατικής κοινωνικής πρόνοιας ή ιδρυμάτων.

 5. Δόλος. Εκτός από την κακοβουλία απαιτείται δόλος έστω και ενδεχόμενος του δράστη. Στο δόλο του δράστη περιλαμβάνεται και η γνώση της υποχρέωσης του για διατροφή βάση , όμως, ήδη εκδοθείσας σε βάρος του δικαστικής απόφασης και γνώση ότι ο δικαιούχος θα περιέλθει σε στερήσεις ή θα αναγκαστεί να δεχθεί βοήθεια άλλων για διατροφή.

Σημείωση ότι το έγκλημα της παραβίασης υποχρέωσης για διατροφή τελείται κατ’ εξακολούθηση για απέχοντα χρονικώς διαστήματα μηνών.

Επίσης πρέπει να αναφέρουμε ότι η απόφαση του Πολιτικού Δικαστηρίου δεσμεύει το Ποινικό Δικαστήριο για την ύπαρξη υποχρέωσης διατροφής. Όμως, το Ποινικό Δικαστήριο ερευνά το κύρος και την ισχύ της απόφασης κατά το άρθρο 60 παρ.1 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας σε συνάρτηση με το χρόνο της παραβίασης της υποχρέωσης διατροφής, όχι όμως και της ορθότητά της.

Το έγκλημα της παραβίασης υποχρέωσης διατροφής ως διαρκές έγκλημα διαρκεί μέχρι την λήξη της παράνομης κατάστασης, δηλαδή, όσο ο υπαίτιος παραλείπει να ενεργήσει και έχει σημασία αυτό για το αυτόφωρο. Όσο είναι ενεργή η προσβολή και η διατροφή που οφείλει δεν καταβάλλεται ο δράστης μπορεί να συλλεχθεί και να δικαστεί με την αυτόφωρη διαδικασία.