Πολλές φορές μας επισκέπτονται πελάτες που στο παρελθόν είχαν καταδικαστεί σε ποινές φυλάκισης ή/και κάθειρξης και που αδυνατούν να εκδώσουν άδεια διαμονής ή να καταθέσουν αίτηση πολιτογράφησης εξαιτίας των αρνητικών συνεπειών που επιφέρει η καταδίκη, όπως π.χ απαγόρευση έκδοσης άδειας διαμονής, , απαγόρευση χορήγησης Ελληνικής ιθαγένειας, κώλυμα διορισμού κτλπ.

Σε αυτές τις περιπτώσεις η μόνη νόμιμη επιλογή είναι η κατάθεση αίτηση απονομής χάριτος ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Τι είναι η αίτηση απονομής χάριτος;

Ο θεσμός της χάριτος προβλέπεται στο άρθρο 47 του Συντάγματος σύμφωνα με το οποίο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει το δικαίωμα, ύστερα από πρόταση του υπουργού Δικαιοσύνης και τη γνώμη συμβουλίου Χαρίτων που συγκροτείται κατά πλειοψηφία από δικαστές, να χαρίζει, να μετατρέπει ή να μετριάζει τις ποινές που επιβάλλουν τα δικαστήρια, καθώς και να αίρει τις κάθε είδους νόμιμες συνέπειες ποινών που έχουν επιβληθεί ή εκτιθεί.

Η χάρη, ως μέτρο, έχει τα εξής χαρακτηριστικά: α) είναι όλως εξαιρετικό, β) έχει προσωπικό χαρακτήρα, γ) απονέμεται μετά από αμετάκλητη καταδίκη (προϋποθέτει δηλαδή απόφαση που δεν επιδέχεται διόρθωση μέσω κάποιου ενδίκου μέσου) και δ) δεν εξαφανίζει την καταδικαστική απόφαση, αλλά ενεργεί για το μέλλον (δεν έχει δηλαδή αναδρομική ισχύ – σε αντίθεση με την αμνηστία).

Οι συνέπειες της χάρης είναι ανάλογα με την περίπτωση οι ακόλουθες:

1. Σε περίπτωση που η ποινή δεν έχει εκτιθεί εν όλω ή εν μέρει, αίρεται η εκτέλεση του μέρους της ποινής που δεν έχει εκτιθεί (χάρη ποινής), ή μετριάζεται ή μετατρέπεται σε άλλη προβλεπόμενη από τον ποινικό κώδικα (μετριασμός και μετατροπή ποινής αντιστοίχως),

2. Σε περίπτωση που η ποινή έχει εκτιθεί, αίρονται οι νόμιμες συνέπειες που απορρέουν από την καταδίκη (άρση συνεπειών καταδίκης) και επιφέρουν στερήσεις και ανικανότητες όπως π.χ. στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων επί καταδίκης για λιποταξία, κώλυμα διορισμού κ.λ.π. Επίσης είναι δυνατή η απονομή χάριτος για ποινή που δεν έχει εκτιθεί με ταυτόχρονη άρση των συνεπειών της καταδίκης, εφόσον τούτο προβλέπεται ρητά στο εκδιδόμενο σχετικό Προεδρικό Διάταγμα.

Τα κριτήρια απονομής χάριτος δεν ταυτίζονται με εκείνα που χρησίμευσαν στο δικαστήριο για το σχηματισμό της δικανικής του κρίσης, αλλά είναι κυρίως κοινωνικού χαρακτήρα, αφού ο θεσμός εξυπηρετεί πρωτίστως τη σωφρονιστική πολιτική που πρεσβεύει η Δημοκρατική Πολιτεία. Δυνατότητα να εκκινήσει τη διαδικασία απονομής χάριτος έχει και ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, συνηθέστερα όμως η διαδικασία κινείται μετά από πρωτοβουλία και αίτηση του ενδιαφερόμενου πολίτη.